[ Pobierz całość w formacie PDF ]
forma umowy
przeniesienie własności nieruchomości dokonuje się przez zawarcie umowy
konsensualnej. Z uwagi na fakt, że zawiera ona zobowiązanie do przeniesienia
własności nieruchomości, należy ją sporządzić pod sankcją nieważności w
formie aktu notarialnego (art. 158 k.c.). Prawo dożywocia może być ujawnio-
ne w księdze wieczystej. Uzyskuje ono wówczas skuteczność względem praw
nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu, ujawnienie tego prawa
nie jest jednak koniecznie dla powstania tego prawa.
Z uwagi na szczególny charakter umowy dożywocia, którego istotą jest właści-
zmiana i ustalenie
we wykonywanie obowiązków poprzez osobisty kontakt stron, ustawodawca
umowy
przewidział następujące przypadki, w których możliwa jest zmiana treści
stosunku prawnego:
gdy z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a
www.dashofer.pl
9
Copyright © Verlag Dashofer
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Zagadnienia ogólne
Umowa dożywocia
zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby
pozostawały nadal w bezpośredniej styczności ze sobą (art. 913 k.c.);
w razie zbycia osobie trzeciej nieruchomości otrzymanej na podstawie
umowy o dożywocie (art. 914 k.c.).
W pierwszym przypadku zmiany może żądać każda ze stron. W drugim
uprawnienie to przysługuje wyłącznie dożywotnikowi. Nabywca nieruchomo-
ści powinien bowiem liczyć się z obowiązkiem wykonania dożywocia, podczas
gdy dożywotnik może nie życzyć sobie utrzymywania bliskiego kontaktu oso-
bistego z dalszym nabywcą nieruchomości, na którego wybór nie miał wpływu.
Zmiana ta polega na zastąpieniu uprawnień objętych treścią dożywocia przez
dożywotniÄ… rentÄ™ (art. 913 § 1, art. 914 k.c.). Celem powyższych regulacji jest
ustanowienie takich świadczeń w miejsce dożywocia, które pełniłyby podob-
ną funkcję, nie wymagając przy tym utrzymywania bezpośrednich kontaktów
przez strony. Jeżeli żądanie zmiany treści stosunku prawnego uzasadnione jest
niewłaściwym układem stosunków między stronami, wówczas zamianie pod-
legać mogą wszystkie, bądz niektóre tylko uprawnienia. Oznacza to, że decyzja
o zakresie zmiany zależy od decyzji sądu, który przy rozstrzyganiu w tej spra-
wie zobowiązany jest uwzględnić interesy obu stron, w tym rodzaj świadczeń
oraz tło i charakter nieporozumień. Natomiast w razie zbycia nieruchomości
na rzecz osoby trzeciej zamianie na rentę podlega prawo dożywocia w całości
(art. 914 k.c.).
Wysokość renty powinna odpowiadać wartości uprawnień, w zamian których
jest ona zasądzana . Przy zamianie tylko niektórych uprawnień na rentę,
uprawnienia te powinny być wyraznie określone w orzeczeniu sądowym.
Renta ma charakter ekwiwalentu i powinna być obliczana według wartości
uprawnień wynikających z umowy dożywocia. Zamiana dożywocia na rentę
nie ma więc charakteru sankcji majątkowej, wobec czego bez znaczenia po-
zostaje okoliczność, która strona spowodowała czy zawiniła stan wzajemnego
napięcia, uniemożliwiający stronom pozostawanie w bezpośredniej styczności
(art. 913 § 1 k.c.).
Zamiany dożywocia lub uprawnień wchodzących w jego skład na rentę dokonuje
sÄ…d w wyroku majÄ…cych charakter orzeczenia konstytutywnego. Orzeczenie
takie nie powoduje wygaśnięcia stosunku dożywocia, a jedynie zmianę jego
treści w wyznaczonym przez sąd zakresie.
Przepis art. 911 k.c. reguluje skutki śmierci jednego lub kilku osób uprawnionych
zmniejszenie
do dożywocia w odniesieniu do zakresu tego prawa, a więc także obciążenia
odpowiednie
nim właściciela nieruchomości. Powoływany przepis wprowadza zasadę, że w
takiej sytuacji prawo dożywocia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu. Przyj-
muje się, że jest to norma dyspozytywna, stąd też dopuszczalne są odmienne
zasady uregulowania między stronami stosunku umowy dożywocia. Użyty w
komentowanym przepisie zwrot odpowiednie zmniejszenie w odniesieniu
do zmniejszenia zakresu prawa dożywocia jest zwrotem niedookreślonym.
www.dashofer.pl
10
Copyright © Verlag Dashofer
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
[ Pobierz całość w formacie PDF ]