[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tak opisał konia w swoim słynnym XVIII-wiecznym dziele pt. Nowe Ateny, albo Akademija
wszelakich scyjencyj pełna..." ksiądz Benedykt Chmielowski.
I supertrafnie, bo jaki koń jest, każdy widzi.
WIERSZE O OBYCZAJACH CHAOPCÓW"
Po pierwsze, bez żadnych domysłów proszę!
Po drugie, dzieło o tym tytule nie wyszło spod pióra Oscara Wilde'a, lecz było pierwszym
polskim poradnikiem dobrych obyczajów opublikowanym w XVI w.
yródła nie podaj ą j ednak, czy poradnik podpowiadał, j ak się oby-czajnie prowadzić tylko
chłopcom, czy również i dziewczętom.
PANIE-PANOWIE BRONTE
Currer Bell to pseudonim pisarski Charlotte Bronte, autorki wichrowo-wzgórzowej, wielokrotnie
adaptowanej na srebrny ekran powieści Dziwne losy Jane Eyre".
Co jednak ciekawe, zbiorek wierszy trzech zdolnych sióstr Bronte, opublikowany w 1846 roku
jako dzieło wspólne trzech panów o imionach: Currer, Ellis oraz Acton Bell, nie cieszył się
przesadną popularnością. Sprzedano tylko dwa egzemplarze...
Morał z tej historii jest więc chyba taki, że nieważne jaka płeć, ważne jaka treść.
NAJSTARSZE OBRAZKI NA PAPIERZE
Najstarszy ilustrowany manuskrypt pochodzi z V wieku n.e. i nosi tytuł Yatican Yergil".
Jego zawartość nie ma jednak nic wspólnego ze świętym miastem. Jest to jedna ze scen
Georgików" Wergiliusza, opiewająca uroki wiejskiego życia i obcowania z naturą.
PRAWDA O MONA LISIE
Leonardo da Vinci wydał swoją Monę Lisę na pastwę przyszłych pokoleń być może i z
intrygującym uśmiechem, ale również... z brwiami!
Dzisiejsza wersja obrazu przedstawia tajemniczą niewiastę bez tej naturalnej ozdoby. Wieść
niesie, że brwi Mona Lisy zostały usunięte kilkaset lat temu, gdy roztargniony restaurator użył za
dużo rozpuszczalnika i brwi bezpowrotnie... wsiąkły w pędzel.
MESJASZ W TAOKU
Mesjasz", największe dzieło angielskiego muzyka George'a F. Handla powstało w zaledwie dwa
tygodnie, między 29 VIII a 14IX1741 roku. Załamany intrygami wokół swojej osoby muzyk
właśnie wyemigrował do Dublina, a ponieważ przyjęto go tam z otwartymi ramionami, w
podzięce skomponował słynne oratorium.
Prawykonanie Mesjasza" odbyło się w niewielkim pomieszczeniu, tzw. Pokojach Muzycznych
przy Fishamble Street, w związku z czym poproszono gości o dwie grzeczności. Panów - by z
racji ciasnoty nie zabierali ze sobą swych mieczy, a panie, by z tych samych powodów zostawiły
w domu suknie na halkach z drutów.
PRZEPOWIEDNIA DLATITANICA
Dramat Titanica został opisany czternaście lat przed faktyczną katastrofą.
W1898 roku Amerykanin Morgan Robertson opublikował powieść pt. Na daremno, czyli jak
zginął Titan" (ang.: Futility, or The Wreck of the Titan"), która opowiada o liniowym
transatlantyku zderzającym się w środku kwietniowej nocy z górą lodową i idącym w wyniku tej
kolizji na dno. I nawet nazwa statku - The Titan" niedaleko odbiega od pechowego autentyku.
* * *
Robert Morgan w ogóle był pisarzem raczej niesamowitym. W roku 1903 wydał książkę pt.
Podwodny postrach" (ang.: The Submarine Destroyer"), gdzie opisał działanie urządzenia zwa-
nego peryskopem. Przyrząd tak bardzo zainteresował producenta, Holland Submarine Company,
że dowiedziawszy się, iż Morgan opisany przez siebie wynalazek opatentował, firma odkupiła go
od Morgana za 50 tysięcy dolarów.
* * *
Z kolei w wydanej w 1914 roku książce pt. Poza polem widzenia" (ang.: Beyond the
Spectrum") Morgan opisał rozwój konfliktu między USA a Japonią, kończący się wojną.
* * *
W wieku 65 lat, w 1915 roku Morgan popełnił samobójstwo. Znaleziono go w hotelu z pustą
fiolką po truciznie zawierającej rtęć. Jego znajomi zwierzyli się pózniej dziennikarzom, że nie
miał siły zmierzać się dłużej ze swą rolą współczesnego Nostradamusa.
SMRODEK OD CEZANNE'A
Podoba się wam malarstwo Paula Cezanne'a, jego martwe natury? Ciekawe, czy podobałby się
wam zapach w pracowni mistrza, jaki towarzyszył ich powstawaniu...
Cezanne był malarzem tak dokładnym i powolnym jednocześnie, że owoce, które malował,
zazwyczaj zdążyły zgnić i spleśnieć, zanim artysta przeniósł ich wizerunek na płótno. Dopiero po
kilku latach, za radą przyjaciela, Cezanne zaczął używać atrap (wówczas robionych z drewna)
jako modeli dla swej sztuki...
NARODZINY GWIAZDY
Najznamienitsza literacka kryminalistka świata Agata Christie zaczęła pisać, by udowodnić
starszej siostrze Madge, że... potrafi!
Siostra Madge była z gatunku nieżyczliwych sceptyków i uwielbiała wmawiać Agatce, że się,
biedna Agatka, do niczego dobrego nie nadaje, a już na pewno nie do literatury.
NAJSTARSZ LITER...
...alfabetu łacińskiego jest o", używane przez starożytnych Egipcjan już 3000 lat p.n.e.
SZTUKA UNIWERSALNA
W 1961 r. dzieło pt. Le Bateau" Henri Matisse'a przez 47 dni wisiało na ścianie nowojorskiego
Muzeum Sztuki Współczesnej do góry nogami. Obraz obejrzało ponad 100 tysięcy ludzi i nikt
niczego nie zauważył.
Bo wielka sztuka jest uniwersalna.
OSKAROWE EFEKTY
Słynne oskarowe statuetki tradycyjnie produkuje się z żelaza i miedzi. W czasie wojny tradycja
została zagrożona, bo rząd wymagał, by każdy skrawek metalu przeznaczać na broń i naboje.
Wojna wojną, panie, ale Hollywood bez Oskarów? Bing Crosby i Ingrid Bergman dostali więc w
1944 r. Oskary z gipsu, który dla efektu równo pociągnięto złotą farbą.
FOLWARK ZWIERZCY"...
...nie od razu stal siÄ™ bestsellerem.
Zanim George'owi Orwellowi udało się zainteresować powieścią wydawcę (był nim Martin
Secker & Warburg Ltd, wydanie I z 17 sierpnia 1945 r.), kilka znacznie większych domów
wydawniczych odrzuciło ją, argumentując, iż historie o zwierzętach bardzo słabo się w USA
sprzedajÄ…".
Niewykluczone, że dzisiaj opłacają adwokatów, by nikt, w związku z tą sprawą, nie sprzedał
światu ich nazwy.
SZTUKA KONDENSACJI
Nie chcąc dalej dręczyć widowni niekończącym się oczekiwaniem na Godota, Samuel Beckett
jest także autorem sztuki, która rozgrywa się błyskawicznie. Dzieło nosi tytuł Oddech",
powstało w 1970 r. i trwa równo trzydzieści sekund. Nie biorą w nim udziału żadni aktorzy i nie
pada ani jedno słowo.
ANIOAY CUDNE JAK POGANIE
Aureola nad głową anioła to jego spuścizna po... pogańskich przodkach. Większość pogan czciła
rozmaitych bogów Słońca, których piktograficznie wyróżniał z tłumu innych bogów obecny przy
nich promień światła, zazwyczaj nad głową.
Chrześcijańscy artyści pomysł kupili i w ten sposób święci dostali aureolę.
Ponieważ nikt nie wie dokładnie, kto pierwszy, dlaczego ani któremu królowi włożył na głowę
koronę, historycy skłonni są wierzyć, że także korona ma swój pierwowzór w pogańskiej
symbolice.
TROSKA O MON
Wewnątrz gabloty, w której wisi najsłynniejsze dzieło Leonarda da Vinci Mona Lisa (Luwr),
panuje stała temperatura 6 stopni Celsjusza, zaś powietrze ma 50 % wilgotności. Szyba gabloty
ma 3 cm grubości, zaś złożoność system alarmowego to historia sama w sobie.
Strażnicy światowego dziedzictwa sztuki wolą nie ryzykować kolejnego 21 sierpnia 1911, kiedy
to na 27 miesięcy Mona Lisa bez wieści zniknęła ze swej muzealnej ściany.
* * *
Złodziejem Mony Lisy był Włoch Yincenzo Perugia, który twierdził potem, że ukradł obraz z
pobudek wyższych i za równowartość 100 tysięcy dolarów usiłował go sprzedać Galerii Uffizi
we Florencji, gdzie, jego zdaniem, obraz przynależał. Perugia poczytywał to za narodową hańbę,
iż dzieło najwybitniejszego włoskiego artysty poniewiera się za granicą. Złodziej-patriota nic nie
wiedział o tym, że chociaż Mona Lisa powstała we Włoszech, da Vinci zabrał ją ze sobą do
Francji na dwór Franciszka I i sprzedał królowi za 4000 dukatów.
* * *
W kronikach śledztwa związanego z kradzieżą Mony Lisy figuruje nazwisko Pablo Picasso.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]